ئێمە لە هەفتەی کۆتایی پێغەمبەر عیسا ئەلمەسیح د.خ. ئینجیل تۆماری دەکات کە لە ڕۆژی ٦ – هەینی پیرۆز لە خاچ دراوە و یەکشەممەی دواتر زیندوو بووەتەوە . تاورات و زبور و پێغەمبەران هەردووکیان پێشبینی ئەمە دەکەن . بەڵام بۆچی ئەمە ڕوویدا و ئەمرۆ بۆ من و تۆ چی دەگەیەنێت؟ لێرەدا هەوڵدەدەین تێبگەین کە پێغەمبەر عیسا المەسیح چی پێشکەش دەکات، و چۆن دەتوانین ڕەحمەت و لێبوردن وەربگرین. ئەمەش یارمەتیدەرمان دەبێت تەنانەت لە فیدیەی ئیبراهیم تێبگەین کە لە سورەتی ئەسسەفەت (سورەتی ٣٧)، سورەتی فاتیحە (سورەتی یەکەم – کرانەوە) باسکراوە کاتێک داوای لە خوا دەکات ‘رێگای ڕاستمان پیشان بدات’. هەروەها یارمەتیدەرمان دەبێت بۆ ئەوەی تێبگەین بۆچی ‘موسڵمان’ بە واتای ‘کەسێک کە ملکەچ دەبێت’، و بۆچی ڕێوڕەسمی ئایینی وەک ودو و زەکات و خواردنی حەڵاڵ نیەتی باشن بەڵام لە خۆیاندا بەس نین بۆ ڕۆژی قیامەت.
هەواڵی ناخۆش – پێغەمبەران چی دەڵێن سەبارەت بە پەیوەندیمان لەگەڵ خوا
تەورات فێری ئەوە دەکات کە کاتێک خوا مرۆڤی دروست کردووە ئەو…
خودا مرۆڤی لەسەر وێنەی خۆی بەدیهێنا،
لەسەر وێنەی خودی خۆی بەدیهێنا،
بە نێر و مێ بەدیهێنان.
1:27 پەیدابوون
ئەمە بە مانای “وێنە” نییە بە مانای جەستەیی، بەڵکو ئەوە مانای ئەوەیە کە خودا وای لێکردین ڕەنگدانەوەی ئەو ببینەوە لە شێوازی کارکردنمان لە ڕووی سۆزداری و دەروونی و کۆمەڵایەتی و ڕۆحییەوە . ئێمە بۆ ئەوە دروست بووین کە لەگەڵ ئەودا لە پەیوەندییەکدا بین. دەتوانین ئەم پەیوەندییە لەم سلایدەی خوارەوەدا ببینین. دروستکەر وەک فەرمانڕەوایەکی بێکۆتایی لە سەرەوە دانراوە لە کاتێکدا ژن و پیاو لە خوارەوەی خلیسکانەکەدا دانراون بەو پێیەی ئێمە بوونەوەرێکی سنووردارین. تیری بەستنەوە ئەم پەیوەندییە نیشان دەدات.
خوای گەورە لە سیفەتدا کامڵە – پیرۆزە. بەهۆی ئەمەوە زابور دەڵێت
چونکە تۆ خودایەک نیت خراپەت پێ خۆش بێت،
بەدکار لەگەڵت نیشتەجێ نابێت.
5لووتبەرزەکان لەبەرچاوت ناوەستن،
ڕقت لە هەموو بەدکارێک دەبێتەوە،
(زەبوورەکان ٥: ٤-٥)
ئادەم یەک کردەوەی نافەرمانی ئەنجامدا – تەنها یەک کردەوە – و پیرۆزی خودا داوای لێکرد کە حوکم بدات. تەورات و قورئان تۆمار کراوە کە خوای گەورە کردوویەتی بە فانی و دەرکردنی لە ئامادەبوونی خۆی . هەمان بارودۆخ بۆ ئێمەش هەیە، کە کاتێک گوناه دەکەین یان سەرپێچی دەکەین بە هەموو شێوەیەک بێشەرەفی خوا دەکەین. بەو پێیەی ئێمە بەپێی ئەو وێنەیەی کە تێیدا دروست بووین مامەڵە ناکەین، پەیوەندیمان لەگەڵ دروستکەردا دەشکێت. ئەمەش دەبێتە هۆی بەربەستێکی هێندەی دیوارێکی بەرد کە دێتە نێوان ئێمە و دروستکەرەکەمان.
کونکردنی بەربەستی گوناه بە شایستەیی ئایینی
زۆرێک لە ئێمە هەوڵ دەدەین ئەم بەربەستە لە نێوان خۆمان و خوادا کون بکەین لە ڕێگەی کردەوەی ئایینی یان کارێکەوە کە شایستەیی ئەوەندە بەدەست دەهێنن کە بەربەستەکە بشکێنن. نوێژ، ڕۆژوو، حەج، چوون بۆ مزگەوت، زەکات و بەخشین بۆ خێرخوازی ئەو ڕێگایانەن کە ئێمە بەدوای بەدەستهێنانی شایستەیی دەگەڕێین بۆ کونکردنی بەربەستەکە وەک لە داهاتوودا وێنا دەکرێت. هیواکە ئەوەیە کە شایستەیی ئایینی هەندێک گوناه هەڵبوەشێنێتەوە. ئەگەر کردەوە زۆرەکانمان شایستەیی پێویست بەدەست بهێنن هیوادارین هەموو گوناهەکانمان هەڵبوەشێنینەوە و ڕەحمەت و لێخۆشبوون وەربگرین.
بەڵام چەندە پێویستمان بە شایستەیی هەیە بۆ هەڵوەشاندنەوەی گوناه؟ دڵنیایی ئێمە چییە کە کردەوە شایستەییەکانمان بەس دەبن بۆ هەڵوەشاندنەوەی گوناهەکە و کونکردنی ئەو بەربەستەی کە لە نێوان ئێمە و دروستکەرەکەماندا هاتووە؟ ئایا دەزانین هەوڵەکانمان بۆ نیازپاکی بەس دەبێت؟ ئێمە هیچ دڵنیایییەکمان نییە و بۆیە هەوڵدەدەین تا دەتوانین بیکەین و هیوادارین لە ڕۆژی قیامەتدا بەس بێت.
هاوکات لەگەڵ کردەوە بۆ بەدەستهێنانی شایستەیی، و هەوڵدان بۆ نیەتی باش، زۆرێک لە ئێمە زۆر کار دەکەین بۆ ئەوەی پاک بمێنینەوە. پێش نوێژەکان بە پەرۆشەوە وودو ئەنجام دەدەین. ئێمە زۆر کار دەکەین بۆ دوورکەوتنەوە لە مرۆڤ و کەلوپەل و خواردن کە ناپاکمان دەکەن. بەڵام ئیشایا پێغەمبەر ئاشکرای کردووە کە؛
هەموومان وەک کەسێکی گڵاومان لێ هات،
هەموو کاری ڕاستودروستیمان وەک پەڕۆی پیسی مانگانەی ئافرەت بوو.
هەموو وەک گەڵا سیس بووین،
تاوانەکانمان وەک با هەڵماندەگرێت.
(ئیشایا ٦٤: ٦)
پێغەمبەر پێمان دەڵێت ئەگەر خۆمان لە هەموو ئەو شتانە بەدوور بگرین کە ناپاکمان دەکەن، گوناهەکانمان دەبنە هۆی ئەوەی ‘کارە ڕاستودروستەکانمان’ وەک ‘پەڕۆی پیس’ بێ کەڵک بێت لە پاککردنەوەماندا. ئەوە هەواڵێکی ناخۆشە. بەڵام خراپتر دەبێت.
هەواڵێکی خراپتر: هێزی گوناه و مردن
پێغەمبەر مووسا د.خ بە ڕوونی ئەو پێوەرە لە یاساکەدا داناوە کە پێویستی بە گوێڕایەڵی تەواو هەیە . یاسا هەرگیز شتێکی وەک “هەوڵدان بۆ پەیڕەوکردنی زۆربەی فەرمانەکان”ی نەوتووە. لە ڕاستیدا یاساکە جار و بار باسی لەوە دەکرد کە تاکە کارێک کە دڵنیای دەدات لە پارەدانی گوناه مردنە . ئێمە لە سەردەمی نوح د.خ و تەنانەت لەگەڵ هاوسەری لوت د.خدا بینیمان کە مردن لە ئەنجامی گوناهەوە بووە.
ئینجیل ئەم ڕاستییە بەم شێوەیە کورت دەکاتەوە:
چونکە کرێی گوناه مردنە، بەڵام دیاری خودا ژیانی هەتاهەتاییە کە لە ڕێگەی عیسای مەسیحی خاوەن شکۆمانەوەیە. (ڕۆما ٦: ٢٣)
“مەرگ” بە واتای ‘جیابوونەوە’ دێت . کاتێک ڕۆحمان لە جەستەمان جیا دەبێتەوە لە ڕووی جەستەییەوە دەمرین. بە هەمان شێوە تەنانەت ئێستاش لە ڕووی ڕۆحییەوە لە خودا دابڕاوین و لەلای ئەودا مردووین و ناپاکین.
ئەمەش کێشەی هیوای بەدەستهێنانی شایستەییمان ئاشکرا دەکات بۆ ئەوەی پارەی گوناه بدەین. کێشەکە لەوەدایە کە هەوڵە سەختەکان و شایستەیی و نیازپاکی و کردەوەکانمان، هەرچەندە هەڵە نین، بەڵام بەس نین چونکە ئەو پارەیەی کە پێویستە (‘کرێ’) بۆ گوناهەکانمان ‘مردنە’. تەنها مردن ئەم دیوارە کون دەکات چونکە دادپەروەری خودا تێر دەکات. هەوڵەکانمان بۆ بەدەستهێنانی شایستەیی وەک ئەوە وایە هەوڵی چارەسەرکردنی شێرپەنجە (کە لە ئەنجامدا مردنی لێدەکەوێتەوە) بە خواردنی خۆراکی حەڵاڵ. خواردنی حەڵاڵ خراپ نییە، باشە – وە مرۆڤ دەبێ حەڵاڵ بخوات – بەڵام چارەسەری شێرپەنجە ناکات. بۆ شێرپەنجە پێویستت بە چارەسەرێکی تەواو جیاوازە کە خانە شێرپەنجەییەکان بخاتە مردن.
کەواتە تەنانەت لە هەوڵ و نیازی باشمان بۆ درووستکردنی شایستەیی ئایینی، لە ڕاستیدا ئێمە وەک تەرمی مردوو و ناپاکین لە چاوی دروستکەرەکەماندا.
ئیبراهیم – نیشاندانی ڕێگای ڕاست
لەگەڵ پێغەمبەر ئیبراهیم د.خ جیاواز بوو. ئەو ‘قەدەغەکردنی ڕاستودروستی’ , نەک لەبەر شایستەیی خۆی بەڵکو لەبەر ئەوەی باوەڕ و متمانەی بە بەڵێنەکە هەبوو. متمانەی بە خوای گەورە هەبوو بۆ دابینکردنی ئەو پارەیەی کە پێویستە، نەک خۆی بەدەستی بهێنێت. لە قوربانییە گەورەکەیدا بینیمان کە مردن (پارەی گوناه) نەک لەلایەن کوڕەکەیەوە بەڵکو لەبری ئەوە لەلایەن بەرخێکەوە کە لەلایەن خوداوە دابینکراوە .
قورئان لە سورەتی ئەس-سەفەت (سورەتی ٣٧ – ئەوانەی پلە دادەنێن) باس لەوە دەکات کە تێیدا هاتووە:
وە ئێمە بە قوربانییەکی گرنگ فیدیمان دا. وە ئێمە (نیعمەت)مان بۆ بەجێهێشت لە نێوان نەوەکانی (داهاتوودا) لە سەردەمی دواتردا. واتە: ئاشتی و سڵاو لە ئیبراهیم (سورەتی ئەسسەفەت 37:107-109)
خوای گەورە ‘فیدی’ی کرد (باجەکەی دا) و ئیبراهیم نیعمەت و ڕەحمەت و لێخۆشبوونی وەرگرت کە ‘ئاشتی’ی لەخۆگرتبوو.
مژدە: کارەکانی عیسا ئەلمەسیح بەناوی ئێمەوە
نموونەی پێغەمبەر لەوێیە بۆ ئەوەی ڕێگای ڕاستمان پیشان بدات بەپێی داواکاری سورەتی فاتیحە (سورەتی یەکەم – کرانەوە):
سەروەری ڕۆژی قەرەبووکردنەوە.
ئەوە تۆیت کە ئێمە دەیپەرستین و تۆ داوای یارمەتی دەکەین.
ڕێنماییمان بکە بۆ ڕێگای ڕاست –
ڕێگای ئەوانەی کە تۆ نیعمەتت پێبەخشیون، نەک ئەوانەی کە توڕەیی [تۆ]یان وروژاندووە یان ئەوانەی کە گومڕا بوون. (سورەتی فاتیحە ١:٤-٧)
ئینجیل ڕوونی دەکاتەوە کە ئەمە وێناکردنێک بووە بۆ ئەوەی نیشان بدات کە چۆن خوای گەورە پارەی گوناه دەدات و چارەسەری مردن و ناپاکی بە شێوەیەکی سادە بەڵام بەهێز دابین دەکات.
چونکە کرێی گوناه مردنە، بەڵام دیاری خودا ژیانی هەتاهەتاییە کە لە ڕێگەی عیسای مەسیحی خاوەن شکۆمانەوەیە. (ڕۆما ٦: ٢٣)
تا ئێستا هەمووی ‘هەواڵی ناخۆش’ بووە. بەڵام ‘ئینجیل’ بە واتای ‘مژدە’ دێت و لە ڕاگەیاندنی ئەوەی کە قوربانیدانی مردنی عیسا بەسە بۆ کونکردنی ئەم بەربەستەی نێوان ئێمە و خودا دەتوانین بزانین بۆچی مژدەیەکی خۆشە وەک ئەوەی نیشان دراوە.
پێغەمبەر عیسا ئەلمەسیح کرایە قوربانی و دواتر لە مردن هەستایەوە وەک یەکەم بەرهەم . کەواتە، ئێستا ژیانی نوێی خۆی پێشکەش دەکات و چیتر پێویست ناکات بە دیلی مردنی گوناه بمێنینەوە.
عیسا ئەلمەسیح لە قوربانیدان و زیندووبوونەوەیدا بوو بە دەروازە لە ڕێگەی بەربەستی گوناهەوە کە لە خودا جیامان دەکاتەوە. هەر لەبەر ئەمەشە پێغەمبەر فەرموویەتی:
منم دەرگاکە. ئەوەی لە منەوە بچێتە ژوورەوە ڕزگاری دەبێت، ئازادانە دێتە ژوورەوە و دەچێتە دەرەوە و لەوەڕگا دەدۆزێتەوە. 10دز نایەت بۆ دزین و کوشتن و لەناوبردن نەبێت. بەڵام من هاتووم تاکو ئەوان ژیانیان هەبێت، ژیانێکی پڕ و تەواو.
(یۆحەنا ١٠: ٩-١٠)
بەهۆی ئەم دەروازەیە ئێستا دەتوانین ئەو پەیوەندییە بەدەست بهێنینەوە کە پێش ئەوەی گوناهەکەمان ببێتە بەربەست لەگەڵ دروستکەرمان هەمانبوو. ئێستا، دەتوانین دڵنیا بین لە وەرگرتنی ڕەحمەت و لێخۆشبوونی گوناهەکانمان.
وەک ئینجیل ڕایدەگەیەنێت:
چونکە خودا یەکە و یەک ئاشتکەرەوە لەنێوان خودا و مرۆڤدایە، ئەویش عیسای مەسیحی مرۆڤە، 6ئەوەی خوێنی خۆی کردە بەهای ئازادی بۆ هەمووان، شایەتیدانیش لە کاتی گونجاو بوو. (یەکەم تیمۆساوس ٢: ٥-٦)
دیاری خودا بۆ ئێوە
پێغەمبەر ‘خۆی بەخشی’ بۆ ‘ هەموو مرۆڤەکان ‘. کەواتە ئەمە دەبێت ئێوەش و منیش بگرێتەوە. لە ڕێگەی مردن و زیندووبوونەوەیەوە باجی ‘نێوەندگیر’ی داوە و ژیانمان پێشکەش دەکات. ئەم ژیانە چۆن دەدرێت؟
چونکە کرێی گوناه مردنە، بەڵام دیاری خودا ژیانی هەتاهەتاییە کە لە ڕێگەی عیسای مەسیحی خاوەن شکۆمانەوەیە.
ڕۆما ٦: ٢٣
دەبێت ‘دیاری’یەک بدرێت
سەرنج بدەن چۆن پێمان دەدرێت. وەک …’ دیاری ‘ پێشکەش دەکرێت . بیر لە دیاری بکەرەوە. گرنگ نییە دیارییەکە چییە، ئەگەر بەڕاستی دیارییەک بێت ئەوە شتێکە کە کار بۆ ناکەیت و بە شایستەیی بەدەستی ناهێنیت . ئەگەر تۆ بەدەستت هێنابێت دیارییەکە چیتر دیاری نەدەبوو – ئەوە دەبێتە کرێ! بە هەمان شێوە ناتوانیت شایستەی قوربانیدانی عیسا ئەلمەسیح بیت یان بەدەستی بهێنیت. دیارییەکە – ئەوەندە سادەیە.
وە دیارییەکە چییە؟ ئەوە ‘ ژیانی هەتاهەتاییە ‘. واتە ئەو گوناهەی کە مردنی من و تۆی هێنا ئێستا پاداشتی دراوە. خودا ئەوەندە من و تۆی خۆشدەوێت. ئەوەندە بەهێزە.
کەواتە من و تۆ چۆن ژیانی هەتاهەتایی بەدەست دەهێنین؟ دیسانەوە بیر لە دیاری بکەرەوە. ئەگەر کەسێک بیەوێت دیارییەکت پێبدات دەبێت ‘وەریبگریت’. هەر کاتێک دیارییەکمان پێشکەش کرد تەنها دوو بەدیل هەیە. یان دەتوانین دیارییەکە ڕەت بکەینەوە (“نا سوپاس”) یان دەتوانین وەریبگرین (“سوپاس بۆ دیارییەکە. من دەیبەم”). هەروەها دەبێت ئەم دیارییە وەربگرین . ناتوانین تەنها لە ڕووی دەروونییەوە باوەڕمان پێی هەبێت، لێی بخوێنینەوە یان لێی تێبگەین. بۆ ئەوەی سوودمەند بین، پێویستە هەر دیارییەک کە پێشکەشمان بکرێت ‘وەرگرین’.
لەگەڵ ئەوەشدا هەموو ئەوانەی پێشوازییان لێکرد، ئەوانەی باوەڕیان بە ناوی هێنا، مافی پێدان ببنە ڕۆڵەی خودا، 13ئەوانەی نە بە سروشت لەدایک بوون، نە بە خواستی مرۆڤ، نە بە ویستی پیاویش، بەڵکو لە خوداوە لەدایک بوون
یۆحەنا ١: ١٢-١٣
لە ڕاستیدا ئینجیل لەبارەی خوداوە ئەوە دەڵێت
ئەمەش چاک و پەسەندکراوە لەلای خودای ڕزگارکەرمان، 4ئەوەی دەیەوێت هەموو خەڵکی ڕزگاریان بێت و بەرەو ناسینی ڕاستی بێن،
یەکەم تیمۆساوس ٢: ٣-٤
وەرگرتنی دیارییەکە
ئەو ڕزگارکەر و ئارەزووی ئەوەیە کە ‘هەموو مرۆڤەکان’ بەخششەکەی وەربگرن تا بتوانێت لە گوناه و مردن ڕزگاریان بکات. ئەگەر ئەمە ویستی ئەو بێت، ئەوا وەرگرتنی بەخششەکەی تەنها ملکەچبوونە بۆ ویستی ئەو – هەر مانای وشەی ‘موسڵمان’ – کەسێک کە ملکەچ دەبێت. کەواتە چۆن ئەم دیارییە وەربگرین؟ ئینجیلەکە وا دەڵێت
جیاوازی لەنێوان جولەکە و ناجولەکە نییە، لەبەر ئەوەی هەمان پەروەردگارە بۆ هەمووان، دەوڵەمەندە بۆ هەموو ئەوانەی لێی دەپاڕێنەوە،
ڕۆما ١٠: ١٢
سەرنج بدەن ئەم بەڵێنە بۆ ‘هەموو کەسێک’ە. لەوەتەی لە مردوو هەستاوەتەوە عیسا ئەلمەسیح ئێستاش لە ژیاندایە. بۆیە ئەگەر بانگی بکەیت گوێی لێدەبێت و دیاریەکەی پێت دەدات. تۆ بانگی دەکەیت و لێی دەپرسی. ڕەنگە هەرگیز ئەمەت نەکردبێت. لە خوارەوە ڕێنماییەک دەخەینە ڕوو کە دەتوانێت یارمەتیت بدات. سروودێکی سیحراوی یان ئەو وشە تایبەتانە نییە کە هێز دەبەخشن. ئەوە متمانەی ئیبراهیمە، کە ئێمە لە عیسا ئەلمەسیح دادەنێین کە ئەم دیارییەمان پێ ببەخشێت. وەک چۆن متمانەمان پێی هەیە ئەو گوێمان لێدەگرێت و وەڵاممان دەداتەوە. ئینجیل بەهێزە، و لەگەڵ ئەوەشدا ئەوەندە سادەیە. ئازادانە ئەم ڕێنماییە جێبەجێ بکە ئەگەر بە یارمەتیدەر بوو.
پێغەمبەری ئازیز و پەروەردگار عیسا ئەلمەسیح. تێدەگەم بە گوناهەکانم لە خوای دروستکەرم جیا بوومەوە. هەرچەندە دەتوانم زۆر هەوڵ بدەم، بەڵام هەوڵەکانم ئەم بەربەستە کون ناکەن. بەڵام تێدەگەم مردنی تۆ قوربانییەک بوو بۆ ئەوەی هەموو گوناهەکانم بشۆیت و پاکم بکەرەوە. من دەزانم کە تۆ دوای قوربانیدانەکەت لە مردن هەستایتەوە بۆیە باوەڕم وایە قوربانیدانەکەت بەس بوو و بۆیە ملکەچی تۆ دەبم. داوات لێدەکەم تکایە لە گوناهەکانم پاکم بکەرەوە و نێوەندگیری لەگەڵ دروستکەرم بکەیت تا بتوانم ژیانی هەتاهەتاییم هەبێت. سوپاس عیسا مەسیح کە هەموو ئەمانەت بۆ کردم. ئایا تەنانەت ئێستاش بەردەوام دەبیت لە ڕێنماییکردنم لە ژیانمدا تا بتوانم وەک پەروەردگارم شوێنت بکەوم؟
بەناوی خوای میهرەبان.